Na inicijativu Inženjerske komore Srbije počela je realizacija projekt "Savremeno upravljanje na slivu Zapadne Morave uključujući Ibar". Prva akcija je bilo predavanje od naslovom "Uputstva za izradu konkursno materijala za implementaciju sredstava EU za sisteme i uređaje za infrastrukturu i zaštitu životne sredine (na slivu Zapadne Morave i Ibra)", koje je održao dr Jovan Despotović, predsednik Komisije za informisanje IKS i docent na Građevinskom fakultetu beogradskog univerziteta.
Realizacija ovog projekta započeta je u svečanoj sali Opštine Čačak čiji je inicijator Inženjerska komora Srbije, odnosno Regionalni odbor diplomiranih građevinskih inženjera za region Beograda, dok su organizatori bile regionalne kancelarije u Čačku, Kraljevu i Beogradu.
U koordinaciji sa članovima Inženjerske komore Srbije kao i svim zainteresovanim i nadležnim opštinskim organima, a u vezi sa planiranim i postojećim inicijativama i započetim projektima, počele su pripreme za izradu Plana upravljanja za reku Zapadnu Moravu sa rekom Ibar sa ciljem prijave na konkurs za korišćenje sredstava EU. U svom predavanju dr Jovan Despotović je detaljno govorio o svim detaljim projekta iz koga donosimo najzanimljivije detalje.
Cilj projekta je integralno upravljanje na slivu Zapadne Morave i Ibra formiranjem karakterizacijskog izveštaja za Zapadnu Moravu i Ibar, radi uspostavljanjenja prioritnih zadataka, sa ciljem oppravke kvaliteta vode i postizanja dobrog statusa vodotoka (vodnih tela) na slivu, i formiranja plana za upravljanje na slivu Zapadne Morave i Ibra. Za to su potrebna i domaća i sredstava EU. Pripremni materijali za projekat sadrže prezentaciju dr Uroša Krajnca "Srbija kandidat za pridruženu članicu EU", program međudržavne saradnje radi pomoći državama u tranziciji za bržu integraciju u EU (Transnational Cooperation Programme for a moving European area in transition on the ways to integration), izrada i popunjavanje upitnika po opštinama koji sadrže karte slivova Zapadne Morave i Ibra, što uključuje položaj opština, glavne zahvate vode, industrijske kapacitete, ispuste gradskih kolektora, šljunkare, zaštićena područja, saobraćajnice, farme i drugo.
Osnovni načini primene "EU ODV" baziraju se na pripremi niza neophodnih materijala i dokumenata, kao što je potrebna regulativa: Zakon o vodama, podzakonska akta, okvirne direktive o vodama ODV (WFD) i druge direktive i standardi EU, međunarodni sporazumi sa ICPDR i Savskom komisijom. Dalje, neophodno je aktivno učešće zanteresovanih i nadležnih strana, a posebno javnosti stručne, naučne i nevladine institucije i grupe, kao što su DEF, REC i dr. Osnovni postulati su uvažavanje granica slivnog područja, uvažavanje strategije o prirodnim resursima, dostavljanje informacija, adekvatno obrazovanje i usavršavanje u okviru karakterizacijskog izveštaja za Zapadnu Moravu i Ibar.
 Za izradu savremenih i složenih planova upravljanja i projekata u skladu sa EU Direktivama treba koristiti sve raspoložive domaće stručne kapacitete, dok se sredstva moraju obezbediti iz domaćih ali mnogo više iz inostranih izvora koji su praktično neograničeni |
Sadržaj složenih karakterizacijskih izveštaja, u najkraćem, sadrži sledeće aspekte: tipologiju vodotokova - vodna tela, obeležja, granice; karakterizaciju površinskih voda, karakterizaciju podzemnih voda, zaštićena područja, pritiske i uticaje, ekonomsku analizu, učešće javnosti, pogotovu stručne, analizu rizika, monitoring.
Glavni uočeni problemi u domenu upravljanja vodnim resursima u Republici Srbiji su nepotpuni nedovoljni i neizvesni podaci, slabo učešće zainteresovanih strana, "turbulentna" tranzicija u regionu, učešće javnosti svedeno na informisanje (umesto aktivnije uključenje svih kapaciteta javnog i privatnog sektora), nedostatak konsultacija i aktivnog učešća, nasleđeni zastareli pristupi (Vodoprivredna osnova Srbije) i generalni projekti vodnih resursa na državnom nivou nasuprot planu upravljanja rečnim slivom, na osnovu karakterizacijskog izveštaja za slivu. Nedovoljno praćenje i procena brojnih tačkastih i rasutih izvora zagađenja sa ili bez prečišćavanja.
Osnovne faze projekta su: pregled stanja u oblasti infrastrukture i zaštite životne sredine uz pomoć upitnika, pregled urađenih i pripremljenih projekata, međunarodna pomoć i međunarodni izvori finansiranja, domaći izvori finansiranja (kroz domaće fondove i PPP sektor), politički uticaj u tranziciji regiona, odabir zainteresovanih stručnjaka, prvenstveno članova Komore na slivu, uz uključenje nadležnosti korisnika i zainteresovanih strana na slivu.
Predviđa se preduzimanje sledećih koraka: popunjavanje upitnika o socijalnom , komunalnom i ekološkom stanju u opštini, priprema za konkurise za sredstva iz NIP-a, formiranje jedinstvene podloge o stanju na slivu, radni sastanci na slivu, tj. u Kraljevu, Čačku, Raškoj i Beogradu, pregled nadležnosti na slivu, učešće UNDP za 2008. godinu na problemu otpadnih voda gde je prioritet sanacija.
Najčešći problemi koji se uočavaju kod realizacije projekata su: nedostatak kadrova, nedovoljni podaci i neadekvatne podloge za projekte (savremeni ili zastareli), nedovoljna zainteresovanost opština, finansijski aspekti (rad i zarada, plaćanje stručnjaka), stručni skupovi i seminari za obuku angažovanih kadrova, nedovoljno uključenje fakulteta i instituta...
U organizaciji realizacije projekta bi trebalo da učestvuju regionalne kancelarije Komore (Kraljevo,Čačak Beograd), sekretarijat Inženjerske komore Srbije, opštine, okruzi, Vlada Srbije, odnosno, resorna ministarstva.
Članovi Inženjerske komore Srbije bi trebalo da budu stručni nosioci projekata po opštinama (Kruševac, Trstenik, Aleksandrovac, Vrnjačka Banja, Kraljevo, Čačak, Užice, Arilje, Požega, Brus, Varvarin, Raška, Knić, Gornji Milanovac, Čajetina, Novi Pazar, Tutin, Ivanjica, Zubin Potok, Leposavić, Kosovska Mitrovica, Blace, Kosjerić...).
Prezentaciji u Čačku prisustvovalo je preko 60 gostiju i strčnjaka (menadžera gradova, direktora komunalnih preduzeća, direktora direkcija za izgradnju, načelnika okruga, načelnika opštinskih uprava, inspektora inspekcijskih službi,...) iz svih gradova na slivu Zapadne Morave na čijoj teritoriji su slivovi reka koje bi trebalo regulisati.
Iako je prezentacija trajala puna četiri sata prisutni su sa pažnjom pratili dinamično predavanje dr Jovana Despotovića.
Članove Inženjerske komore Srbije, iz regiona na slivu reke Zapadne Morave i Ibra zainteresovala je mogućnost da se aktivnije uključe u pripremu dokumentacije za pristup evropskim fondovima, kako bi se pomogla realizacija značajnih projekata za te opštine i gradove, a posebno u oblasti vodosnabdevanja, prečišćavanja otpadnih voda, energetske efikasnosti racionalna eksploatacija postojećih i iznalaženje novih energetskih izvora ), uređenje deponija, izgradnja pogona za reciklažu komunalnog otpada, ekologije (otkrivanje zagađivača Zapadne Morave i Ibra) i sanacije devastiranog prostora. Do sada je jedino iz Gornjeg Milanovca dobijen popunjeni upitnik, a očekuje se da i ostale opštine, tačnije članovi Komore dostave upitnike.
U anketnim listićima, koje su popunili prisutni, predavanje-prezentacija je okarakterisano kao korisno, zanimljivo i edukativno za sve aktere koji učestvuju u implementaciji projekata u gradovima raškog i moravičkog okruga i šire. Pokazano je veliko interesovanje za ceo projekat i njegovo pokretanje u opštinama.
Adrese svih prisutnih unete su u elektronsku bazu podataka u Inženjerskoj komori Srbije.
Interesantno je da je Komora, preko koordinatora regionalnih kancelarija (inače člana CEI)), u međuvremenu dobila poziv za učešće na međunarodnom forumu (11. CEI Summit Economic Forum), koji će se održati u Moldaviji početkom oktobra. To bi bila šansa za približavanje EU fondovima, pod uslovom da se spremi materijal iz ovog projekta. Takođe, Komora je dobila poziv na direktnu saradnju sa C.R.E.A.M. Srbija mreže u okviru PPP Alliance verifikovane u EU Parlamentu, koja podržava ovu inicijativu Komore i može pokazati prečicu za predpristupne fondove EU koji mogu finansirati ovakve projekte po PPP modelu, odnosno, u saradnji sa privatnim i javnim sektorom (Private Public Partnerships).
Sledeće predavanje sa temom pripreme planova za upravljanje na rekama u Srbiji održaće se u Beogradu s tim što će pored projekta regulacije sliva Zapane Morave sa Ibrom, objediniće i kompletan sliv reke Save (dakako, samo na teritoriji naše Republike). Na taj način če se uključiti veliki broj članova Komore stručnjaka u ovoj oblasti, u projektu (projektima) koji su od opšteg društvenog interesa za napredak regiona, ali i Srbije.
|
Odštampaj