Opera, mesto strasti,
Teškog sjedinjenja umetnosti,
Hiperboličnog slavlja vrline,
Parade i predstavljanja,
Genije mesta ili mesto genija...
Pjer Bulez (povodom izgradnje nove Opere u Parizu, 1989)
Ova rečenica Pjer Buleza, izvanredna definicija Opere, otslikava svu složenost njenog karaktera i pojave, kao i njenu
isto tako složenu situaciju u prostoru grada.
Posle problematičnog konkursa za Galeriju, ponovo se pojavljuje ideja da se na malom delu prostora na Trgu Republike,
gradi nova beogradska Opera.
Trg u gradu po definiciji, još iz doba antike je - "agora", mesto gde se začela demokratija, gde su se građani okupljali,
i slobodno izražavali svoja mišljenja i volju. To je slobodan, otvoren prostor, uređen i prijatan, proporcionalan
veličini grada, tako da na njemu može da se okupi što veći broj građana, prilikom nekih većih manifestacija, okupljanja
i posebnih svečanih prilika, a dnevno da privlači građane, da se šetaju, susreću i komuniciraju, u prijatnom i lepo
uređenom prostoru.
Znači, trg pre svega treba urediti kao Trg, odnosno slobodan pešački prostor.
Trg Republike, pre svega treba zaobići sa kolskim saobraćajem, i stvoriti što veći pešački Trg. Pomeranje građevinskih
linija i za pedalj od onoga što je već izgrađeno bilo bi nedopustivo, znači ako bi se bilo šta zidalo bilo bi potrebno
rušenje svega postojećeg na tom prostoru.
Stanje zagađenja, zagušenja i degradacije životne sredine u gradu je alarmantno, a tome upravo doprinosi preterana
izgradnja, ogroman kolski saobraćaj, i nedostatak većih parkova i drveća.
Deo Trga Republike koji je pre nekoliko decenija "privremeno" uređen sa malom fontanom i nekoliko breza, (arh.
Olga Milićević), ostao je takav do dan danas. Trg je ispresecan ulicama; Vase Čarapića, Francuskom, Makedonskom i 29.
novembra, sa čak i autobuskim terminalima, što je nedopustivo.
Sa druge strane prostor određen kao "Plato Zorana Đinđića", je potpuno neuređen.
Velika rekonstrukcija Narodnog pozorišta iz 1984. godine (arh. Lj. Zdravković i S. Drinjaković), kojom prilikom su
dograđeni mnogi potrebni prostori, vežbaonice i garderobe, kao i mala scena, omogućile su funkciju beogradske Opere
i baleta, poslednjih dvadeset godina.
Ne smemo zaboraviti da smo preko Save, na Novom Beogradu, izgradili i velelepni "Sava centar" sa Kongresnom dvoranom
sa 4000 mesta, (autora arhitekte Stojana Maksimovića),u kojoj je moguće održavati i koncerte, i operske i baletske predstave.
Kopenhagen je 15. januara 2005., svečano u prisustvu kraljevske porodice i brojnih zvanica otvorio novu i najsavremenije
opremljenu Operu, zahvaljujući 91 godišnjem milijarderu koji je svom gradu darivao poklon vredan 355 miliona evra (Poređenja
radi novi most preko Save, koštao bi oko 120 miliona Evra, znači kao tri nova mosta preko Save).
Opera se nalazi na obali, kao završetak osovine od dvorca kraljevske rezidencije Amalienborg, visine je 14 etaža, a pod
zemljom ih ima još 5. Glavna sala je ovalne forme i može da primi 1500 gledalaca, a 1000 prostorija ima ukupnu površinu
od 41.000 m2. Eksperimantalna scena sa šest izmenjivih bina, može da primi još 200 gledalaca. Foaje koji u
osnovi prati oval glavne sale, a taj oblik se ponavlja i u fasadi, ima površinu od 4000 m2. Izgradnja je trajala 4 godine.
Grandiozan objekat pokriven je nagnutim krovom u jednoj ravni, koji je uveo francuski arhitekt Žan Nuvel, svojim krovom
Kulturnog centra u Lucernu, (a koji je ušao u arhitektonsku modu, i stigao i do nas preko HVB banke u Rajićevoj i drugih
nekoliko objekata). Danski arhitekt Henning Larsen, izabran direktno od samog donatora Opere, morao je do detalja, da
poštuje njegove želje, da je posle četvorogodišnje saradnje, hteo da se odrekne svog projekta. Unutrašnjost opere je bogato
obrađena najfinijim vrstama drveta, italijanskim mermerom i zlatnom pozlatom, ali najveći domet je akustika sale, koja
izgleda da je jedna od najuspelijih akustičkih scena u svetu.
Koincidencija sa beogradskom Operom, je u tome što i prema rezultatu velikog međunarodnog konkursa, iz 1971. godine, naša nova
Opera trebalo da bude, delo danskih arhitekata Hans Dala i Torbena Lindstrena. Na konkurs je bilo prijavljeno 512 učesnika
iz 33 zemlje, a predalo je radove njih 141, iz 26 zemalja.
Opera je bila zamišljena na obali Save i izdignuta, tako da je trebalo da ima dovoljno prostora za šetalište, za parkinge
i mnoge prateće sadržaje.
Planirana površina bila je oko 24 hektara, sama Opera zauzimala je oko 4 , prateći kulturni sadržaji, galerije, eksluzivne
radnje, i restorani, oko 8, a parkovski deo oko 12 hektara.
Sama zgrada, je takođe po veličini i kapacitetima bila slična Operi u Kopenhagenu, sa salom od 1.400 mesta, i četiri
manje scene sa po 400 mesta, za malo pozorište, za kamerne koncerte i druge kulturne namene. Velika scena sa foajeom
holovima i višeetažnim galerijama, kao i druge prateće prostorije, obuhvaćene su kolosalnom staklenom prizmom, koja daje
utisak celine i dovršenosti, a istovremeno omogućava vizuelnu komunikaciju sa rekom i okolinom.
|
Odštampaj